Üniversiteler içerisinde bulunan bireylerin sosyal ilişkiler sağladığı kamusal alanlardır. Yerleşke tasarımının temel amacı, yaşanabilir ve konforlu bir ortamın sağlanmasıdır. Konforlu yerleşke ortamı fizyolojik ve psikolojik yönden kullanıcılar üzerinde olumlu etkilere sahiptir. Yerleşke kullanıcılarının aktivite mekânlarını ve yaya hareketlerinin mekanlara dağılım haritasının bilinmesi tasarım planlarının başarısının artmasını sağlamaktadır. Dolayısıyla yerleşke içerisindeki mekanlar belirli bir planlama ve tasarım düzeninde yerleştirilmelidir. Çalışmada, yerleşkelerin dış mekân kullanımını etkileyen mekânsal örgütlenme özelliklerini belirlemeye çalışılmıştır. Yerleşkelerin içerisinde yer alan dış mekanları kullanan öğrenci ve akademisyenlerin bu mekanlarda nasıl etkileşim içerisinde olduğu ve bu mekanlardan ne ölçüde faydalanıldığı belirlenmiştir. Yerleşkede, doğu, batı, kuzey ve güney yönlerinden gelerek, Ziraat Fakültesi ile dershaneler bölgesinde yer alan kavşağın entegrasyon değeri (1.453- 1.709) ve kavşağın bağlandığı akslardan doğu-batı doğrultusunda yerleşkeyi birbirine bağlayan ve hat boyunca Rektörlük, Mühendislik Fakültesi ve Kütüphanenin konumlandığı aksın (1.453-1.709/1.24-1.3) entegrasyon değeri yüksek çıkmıştır. Yapılacak planlama çalışmalarında entegrasyon değerlerinin de planlamaya dahil edilmesi kullanıcıların konforunun sağlanması ve sürdürülebilir yerleşke tasarımının gerçekleştirilmesinde önemlidir.

Keywords - Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Mekan Dizimi, Yerleşke Planlama

Aksu, A. & Yılmaz, H. (2018). Atatürk Üniversitesi Merkezi Açık-Yeşil Alandaki Fiziki Değişim Memnuniyetinin Belirlenmesi. Iğdır Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 8(2), 231-237.

Atkinson, S., & Scott, K. (2015). Stable and destabilised states of subjective well-being: dance and movement as catalysts of transition. Social & Cultural Geography, 16(1), 75-94.

Aydın, D., U. Ter, Outdoor space quality: Case study of a university campus plaza, Archnet-IJAR: International Journal of Architectural Research, 2 (3) (2008), pp. 189-203

Aytatlı, B. Yıldız, N. D. Kuzulugil, A. (2019). Fakülte Çevresi Rekreasyon Alanlarının Mekânsal Konfigürasyonu ve Sosyal Etkileşim İlişkisinin Kullanım Açısından İrdelenmesi: Atatürk Üniversitesi Kampüs Örneği. SETSCI Conference Proceedings,4 (3): 21-29.

Dawes, M. J., Ostwald, M. J., & Lee, J. H. (2021). Examining control, centrality and flexibility in Palladio's villa plans using space syntax measurements. Frontiers of Architectural Research, 10(3), 467-482.

Dober R.P., 2000. Campus landscape, functions, forms and features, John Wiley & Sons, Inc, 2000.

Eminağaoğlu, Z. & Muhacir, E. S. A. (2018). Artvin Çoruh Üniversitesi Kampüs Alanlarının Planlama ve Tasarım İlkeleri Kapsamında Değerlendirilmesi. Artium, 6(1), 38-43.

Erçevik, B. & Önal, F. (2011). Üniversite Kampüs Sistemlerinde Sosyal Mekân Kullanımları. Megaron, 6(3), 151-161.

Göçer, Ö., A. Özbil Torun, M. Bakoviç, 2018. Kent dışı bir üniversite kampüsünün dış mekânlarında ısıl konfor, kullanım ve mekân dizim analizi, Journal of the Faculty of Engineering and Architecture of Gazi University 33:3 (2018) 853-873

Griffiths, S. The Use of Space Syntax in Historical Research: Current Practice and Future Possibilities. In Proceedings of the 8the International Space Syntax Symposium, Santiago, Chile, 3–6 January 2012

Hanson, J. (2003). Decoding homes and houses. Cambridge university press.

Hillier, B. (2007). Space is the machine: a configurational theory of architecture. Space Syntax.

Hillier, B. and Handson, J. (1984). Social Logic of Space. Cambridge Unıversity Press, Londra.

Hillier, B.2001. The theory of the city as object or how spatial laws mediate the social construction of urban space. In Proceedings of the 3rd International Space Syntax Symposium, Atlanta, GA, USA, 7–11 May 2001.

Hillier, B., Penn, A., Hanson, J., Grajewski, T., & Xu, J. (1993). Natural movement: or, configuration and attraction in urban pedestrian movement. Environment and Planning B: planning and design, 20(1), 29-66.

Khorsheed, J. B., & Goriel, W. A. S. (2020). Analytical Study of University Campuses’ Walkability using Space Syntax Analysis: University of Duhok (UoD) as a Case Study. In 3rd International Conference on Recent Innovations in Engineering.

Kılıç, D. Atatürk Üniversitesi doğu kampüsü otopark sorununun değerlendirilmesi (Master's thesis, Fen Bilimleri Enstitüsü).2019

Klarqvist B. 1993 A space syntax glossary Nordisk Arkitekturforskning, 6 (2) (1993), pp. 11-12

Kortan E., 1981. Çağdaş üniversite kampusları tasarımı, ODTÜ Mimarlık Fakültesi, Ankara,1981.

Lau S.S., Yu Z. Gou ve Liu Y., Healthy campus by open space design: Approaches and guidelines. Frontiers of Architectural Research, 3 (4), 452-467, 2014.

Marcus C.C., C. Francis (Eds.), People places: Design guidelines for Urban Open space, John Wiley & Sons (1997)

Marcus, C.C. T. Wischemann, 1990. Campus outdoor spaces. People places, design guidelines for Urban Open space, New York : Van Nostrand Reinhold (1990).

Miralles-Guasch, C., E. Domene, 2010.Sustainable transport challenges in a suburban University: The case of the Autonomous University of Barcelona, Transport policy, 17 (6) (2010), pp. 454- 463

Navastara, A. M., Yusuf, M., & Navitas, P. (2018). Application of space syntax method to measure spatial connectivity in campus of Institut Teknologi Sepuluh Nopember (ITS). In IOP Conference Series: Earth and Environmental Science (Vol. 202, No. 1, p. 012015). IOP Publishing

Neuman, D. J. 2003. Campus Planning, Building type basics for collegeand university facilities. New Jersey: John Wiley&Sons, 1–43.

Özbil A., O. Göçer, M. Bakovic, K. Göçer, A quantitative investigation of the factors affecting patterns of occupation in a suburban campus: The case of ozyegin university in Istanbul,

ArchNet-IJAR, 12 (2) (2018) Payne S.2009., Open space: People space, Journal of Environmental Psychology, 29 (2009), pp. 532-533

Peponis, J., Ross, C., & Rashid, M. (1997). The structure of urban space, movement and co-presence: The case of Atlanta. Geoforum, 28(3-4), 341-358.

Rapoport, A. (2005). Culture, architecture, and design: Locke Science Pub. Co., Chicago, US.

Relph, E. (2016). Senses of place and emerging social and environmental challenges. In Sense of place, health and quality of life (pp. 51-64). Routledge.

Rigolon, A. 2010. European Design Types for 21st Century Schools: An Overview, CELE Exchange, Centre for Effective Learning Environments 2010/3, OECD Publishing.

Saadatian, O., K.B. Sopian, E. Salleh, Adaptation of sustainability community indicators for Malaysian campuses as small cities, Sustainable Cities and Society, 6 (2013), pp. 40-50

Salama A.M., When Good design intentions Do not meet users expectations: Exploring Qatar university campus outdoor spaces, Archnet-IJAR, International Journal of Architectural Research, 2 (2) (2008), pp. 57-77

Soares, I. M., Yamu, C., & Weitkamp, G. (2019). Space syntax and volunteered geographic information for university campus planning and design: Evidence from the Netherlands, Zernike Campus Groningen. In 12th International Space Syntax Symposium, SSS 2019 (pp. 134-1).

Southworth, M. (2005). Designing the walkable city. Journal of urban planning and development, 131(4), 246-257.

Şensoy N. ve Karadağ A.A., Sosyal etkileşimin komşuluk düzeyinde geliştirilmesine yönelik bir araştırma: Ankara TOKİ atakent sitesi örneği, İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 2 (6), 279-289, 2012.

Şıkoğlu E. H. Arslan, 2015. Mekân dizim analizi yöntemi ve bunun coğrafi çalışmalarda kullanılabilirliği, Türk Coğrafya Dergisi 65 (2015) 11-21

Tawfiq M.A.G., Communicating behavioural research to campus design: Factor affecting the perception and use of outdoor space at the University of Jordan, Environment and Behavior, 31 (6) (1999), pp. 764-804

Turner PV. 1990. “Campus: An American Planing Tradition”. The Architectural History Foundation/MIT (Cilt 7).

URL, 1. 2022. Türk Dil Kurumu, www.tdk.gov.tr

URL, 2. 2022. https://erzurum.tarimorman.gov.tr/Menu/13/Erzurum

Yılmaz, H. 2003. Atatürk Üniversitesi Tanıtımı, Üniversite Yerleşke Planlaması ve Çevre Düzenlemesi 1. Ulusal Çalıştayı, 16–17–18 Ekim 2003, Malatya

Zhang, J., Ding, D., Liu, C., Luther, M., Zhao, J., & Liu, C. (2022). Privacy and interaction preferences of students in informal learning spaces on university campus. Facilities, (ahead-of-print).