Presented at the 6th International Symposium on Innovation in Architecture, Planning and Design (SIAP2024), Ankara, Türkiye, Nov 09, 2024

SETSCI Conference Proceedings, 2024, 20, Page (s): 139-144 , https://doi.org/10.36287/setsci.20.18.139

Published Date: 19 November 2024    | 121     0

When past urbanism and architectural practices are examined, it is seen that climatic conditions were considered and materials specific to the region were used. In addition, the urban and architectural texture formed meets sustainability principles. Urbanization and construction models were followed in areas with different climatic and topographic conditions. In addition, urban and architectural textures specific to the regions were shaped. In this context, Siirt province is a city with narrow streets, adjacent structure texture, and cas houses in terms of architecture due to its hot and dry climate characteristics. In this study, neighborhoods with traditional and modern textures in the city were evaluated in terms of sustainability at the structure and street scale. While the historical texture of conventional neighborhoods and cas houses built with local materials reflect the characteristic features of the region, the structures built by considering the technology and conditions offered by the time were designed by taking the same type of modern structures as examples. Traditional Siirt structures, which have a hot and dry climate, were designed to be cool in summer and warm in winter. Climate-appropriate structures emerged using the ‘cas’ material obtained by firing limestone. With technology development and decreased cas masters, cas houses were replaced by stone structures. With technological innovations and developments, regional conditions and climate have been ignored, and standard, multi-story structures have replaced old structures. As a result of comparing modern and traditional structures, it has been concluded that traditional structures are more sustainable. The reason for this is the use of local materials in traditional architecture and the fact that cas houses are more suitable for the climate conditions in the region and that the living spaces in the neighborhoods where cas houses are located are more environmentally friendly and more functional.

Keywords - Siirt, traditional structure, modern structure, sustainability, cas

Geçmişteki şehircilik ve mimarlık uygulamaları incelendiğinde, iklim şartlarının dikkate alındığı ve bölgeye özgü malzemelerin kullanıldığı görülmektedir. Bununla birlikte oluşan kentsel ve mimari doku sürdürülebilirlik ilkelerini karşılamaktadır. Farklı iklimsel ve topografik koşulların bulunduğu bölgelerde farklı kentleşme ve yapılaşma modelleri izlenmiştir. Bununla birlikte bölgelere özgü kentsel ve mimari doku şekillenmiştir. Bu kapsamda Siirt ili sıcak ve kurak iklim özellikleri nedeniyle dar sokakları, bitişik nizam yapı dokusunun bulunduğu ve mimari olarak ise cas evlerinin öne çıktığı bir kent olmaktadır. Bu çalışmada ise kentte geleneksel doku ve modern doku bulunan mahalleler yapı ve sokak ölçeğinde sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmiştir. Geleneksel mahallelerin tarihî dokusu ve yerel malzemelerle yapılan cas evleri, bölgenin karakteristik özelliğini yansıtırken zamanın sunduğu teknoloji ve şartlar ele alınarak yapılan yapılar aynı tip modern yapılar örnek alınarak tasarlanmıştır. Sıcak ve kurak iklime sahip olan Siirt geleneksel yapıları yaz mevsiminde serin, kış mevsiminde sıcak olacak şekilde tasarlanmıştır. Kireç taşının pişirilmesiyle elde edilen ‘cas’ malzemesi kullanılarak iklime uygun yapılar ortaya çıkmıştır. Gelişen teknoloji ve cas ustalarının azalmasıyla cas evleri yerini taş yapılara bırakmıştır. Teknolojinin getirdiği yenilikler ve gelişmelerle de bölge koşulları ve iklim göz ardı edilip eski yapıların yerini standart, çok katlı yapılar almıştır. Modern ve geleneksel yapıların karşılaştırılması sonucunda geleneksel yapıların daha sürdürülebilir olduğu sonucuna varılmıştır. Bunun nedeni ise geleneksel mimaride yerel malzemelerin kullanımı ve cas evlerinin bölgedeki iklim şartlarına daha uygun olduğu cas evlerinin bulunduğu mahallelerdeki yaşam alanlarının daha çevre dostu ve daha kullanışlı olmasıdır. 

Keywords^Turkish - Siirt, geleneksel yapı, modern yapı, sürdürülebilirlik, cas

[1] Karahan, E. E., 2017. Geleneksel ve Günümüz Konutunda Sürdürülebilirlik ve Yaşam Alışkanlıkları: Osmaneli Örneği, Megaron,12(3), 497-510.

[2] Deniz, M. H., 2009. Sanayileşme Perspektifinde Kentleşme ve Çevre İlişkisi, Coğrafya Dergisi, 19, 95-105.

[3] Koday, S., Koday, Z., Kızılkan, Y., 2017. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1369-1385.

[4] Sami, K., 2010. Tillo Bir Zamanların ‘Cas Evleri’, Mimarlık Dergisi, http://www.mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=368&RecID=2430# (16 Nisan 2024).

[5] Koman, İ., Eren, Ö., 2006. Alternatif Sürdürülebilir Konut Uygulamaları ve Türkiye’deki Betonarme Konut Sektörü, Mimarlık Dergisi, 329, http://mimarlikdergisi.com/index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=42&RecID=1056 (08 Haziran 2024).

[6] Eldem, S. H., 1954. Türk Evi Plan Tipleri, İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Yayınları, İstanbul, 30. (Tablo 1; örnek 2; sofasız plan tipi örneği)

This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License 4.0, which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited.