With the transformations in individual-society-state relations, citizens' individual and collective participation in decision-making processes has increased in many areas. The active participation of civil society in decision-making processes in urban planning is an important agenda item in the Twelfth Development Plan of the Republic of Turkey and the United Nations Sustainable Development Goals. Top-down decision-making mechanisms, a traditional management scheme, are being replaced by bidirectional decision-making methods, both top-down and bottom-up. In this way, in addition to local governments, policy makers and designers, the private sector, NGOs and citizens also have a say in urban planning. Two-way participation in the design of public spaces that are shared by the society increases the quality of life in cities by enabling citizens to have a say in the city they live in individually and collectively. In this study, a detailed literature review will be conducted on two-way participation in the design of public spaces and examples of practices from both Turkey and the world will be examined. As a result of the research, individual and collective actors of two-way participation in the design of public spaces will be identified, participation schemes will be created and typological analysis will be made. The results of the study will contribute to the literature on two-way participation and social dialog in urban planning and architectural design.

Keywords - architectural design, participation, citizen centered design, social dialog

Birey-toplum-devlet ilişkilerinde meydana gelen dönüşümlerle birlikte, vatandaşların bireysel ve kolektif olarak karar alma süreçlerine katılımı pek çok alanda artmıştır. Kentsel planlamada karar alma süreçlerine sivil toplumun aktif katılımı, Türkiye Cumhuriyeti On İkinci Kalkınma Planı ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri’nde önemli gündem maddeleri olarak yer almaktadır. Geleneksel bir yönetim planı olan yukarıdan aşağı karar alma mekanizmaları, yerini hem yukarıdan aşağı hem de aşağıdan yukarı olarak çift yönlü karar alma yöntemlerine bırakmaktadır. Bu sayede yerel yönetimler, politika uygulayıcılar ve tasarımcıların yanında, özel sektör, STK’lar ve vatandaşlar da kent planlamasında söz hakkına sahip olmaktadır. Toplumun ortak kullandığı kamusal alanların tasarımında çift yönlü katılım, vatandaşların bireysel ve kolektif olarak yaşadıkları kentte söz sahibi olmalarını sağlayarak kentlerdeki yaşam kalitesini artırmaktadır. Bu çalışmada; kamusal alanların tasarımında çift yönlü katılım konusunda detaylı literatür taraması yapılacak ve hem Türkiye’den hem de dünyadan uygulama örnekleri incelenecektir. Yapılan araştırmalar sonucunda kamusal alanların tasarımında çift yönlü katılımın bireysel ve kolektif aktörleri tespit edilecek, katılım şemaları oluşturulacak ve tipolojik analiz yapılacaktır. Çalışmanın sonucu, kentsel planlama ve mimari tasarımda çift yönlü katılım ve sosyal diyalog hususunda literature katkı sağlayacaktır. 

Keywords^Turkish - mimari tasarım, katılım, vatandaş odaklı tasarım, sosyal diyalog

[1] “The New Charter of Athens”, ECTP-CEU, 2003.

[2] “Letter of Canoas To the Right to the Cities and Solidary Metropolises”, UCLG, 2013.

[3] “Tel Aviv Deklarasyonu”, Preparatory Committee for the United Nations Conference on Housing and Sustainable Urban Development (Habitat III), 2016.

[4] “Yeni Kentsel Gündem”, UN-HABITAT III, 2017.

[5] “The New Leipzig Charter”, German EU Presidency, 2020.

[6] “On İkinci Kalkınma Planı (2024-2028)”, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, 2024.

[7] “Sustainable Development Goals”, UN, 2015, URL: https://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/ Erişim tarihi: 02.12.2024.

[8] R. A. Irvin, and J. Stansbury. "Citizen participation in decision making: is it worth the effort?.", Public administration review 64.1: 55-65, 2004.

[9] N F. Akıncı, "Geleneksel sivil mimarinin sosyo-kültürel ve işlevsellik bağlamında tarihsel sürekliliği için planlama/finans modeli." Doktora Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye, 2000.

[10] C. W. S. Man, ”Empowering Architecture: Citizen Participation in the Design of Urban Public Spaces” Master Tezi, University of Waterloo, Kanada, 2010.

[11] S. R. Arnstein. “A ladder of citizen participation”. Journal of the American Institute of planners, 35(4), 216-224, 1969.

[12] G. Béliveau Côté, G. Cloutier, É. Houde-Tremblay, and C. S. De Rocher Chembessi. “Self-organizing or organizing one another? Cycling groups’ participation to planning”, Journal of Urbanism: International Research on Placemaking and Urban Sustainability, 17(3), 464-486, 2024.

[13] J. Jacobs, Live and Death of Great American Cities, 1st ed. New York: Random House, 1961.

[14] D. Harvey. (2000) “The right to the city”, International Journal of Urban and Regional Research, 24 (2), pp. 459–459, 2000.

[15] A. Madanipour. Urban design and public space, J. D. Wright (Ed) International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences, 2nd ed., Vol. 24, pp. 789–794, Elsevier, 2015.

[16] K. Pfeffer, J. Martinez, D. O’Sullivan, and D. Scott.(2015) “Geo-technologies for spatial knowledge: Challenges for inclusive and sustainable urban development”, Geographies of Urban Governance: Advanced Theories, Methods and Practices, pp. 147–173, Springer International Publishing, 2015.

[17] M. S. Møller, A. S. Olafsson, K. Vierikko, K. Sehested, B. Elands, A. Buijs, and C. K. van den Bosch. (2019) “Participation through place-based e-tools: A valuable resource for urban green infrastructure governance?”. Urban Forestry and Urban Greening, 40, 2019.

[18] S. Alvarado Vazquez, A. M. Madureira, F. O. Ostermann, and K. Pfeffer. “Social participation in planning, design, and management of public spaces: the case of Mexico”. Planning Practice & Research, 1-32, 2024.

[19] R. Nurko and A. Richard. (2016) Public Space and Democracy in Mexico City: Political Time. [Online]. Available: https://research.gsd.harvard.edu/mci/public-space-and-democracy-in-mexico-city-political-time/

[20] Ş. Yüksel, and H. Savaş Demir. "Socially Oriented Approaches in Cities—Hasanpasa Gasworks and Gasworks Environmental Volunteers." Sustainability 15.17: 12924, 2023.

[21] (2024) Velo Quebec website. [Online]. Available: https://www.velo.qc.ca/

[22] J. Gonçalves. “The Battles around Urban Governance and Active Citizenship: The Case of the Movement for the Caracol da Penha Garden”. Sustainability, 14(17), 10915, 2022.

[23] V. Leandro. (2024) Lisboa Secreta. [Online]. Available: https://lisboasecreta.co/en/what-to-do-in-the-parishes-of-lisbon/

[24] (2013) UmbauStadt website. [Online]. Available: https://www.umbaustadt.de/projekte/nachnutzungskonzept-fuer-die-rathenow-hallen-in-berlin-oberschoeneweide/

[25] H. Oevermann, J. Degenkolb, A. Dießler, S. Karge, and U. Peltz. “Participation in the reuse of industrial heritage sites: the case of Oberschöneweide”, International Journal of Heritage Studies, 22(1), 43–58, 2015.