Presented at the 6th International Symposium on Innovation in Architecture, Planning and Design (SIAP2024), Ankara, Türkiye, Nov 09, 2024

SETSCI Conference Proceedings, 2024, 20, Page (s): 21-31 , https://doi.org/10.36287/setsci.20.3.021

Published Date: 19 November 2024    | 153     0

Urban planning is responsible for producing the most accurate spatial development decisions by analyzing the social and spatial values specific to the city. This responsibility can make the city and society resilient, while the decisions themselves can create a resistance problem. Accessibility is one of the fundamental building blocks of resilient cities. Urban planning, addressing accessibility strategies, is one of the most important elements for the construction of sustainable and resilient cities. Accessibility problems negatively affect the city in terms of resilience. In this context, the practice of demolishing old stadiums and building new stadiums in their current locations or in different areas, which has been implemented in many cities in Turkey in recent years, has been addressed. Adana is among these cities. The 5 Ocak Stadium was demolished, and the New Adana Stadium was built in another location. The demolished area was designed as a Millet Garden, and the stadium structure was rebuilt in Elif Su Uludağ Street, Çarkıpare Neighborhood, Sarıçam district of Adana province. Within the scope of the study, the planning decisions taken depending on the location selection criteria of the New Adana Stadium and the design problems experienced in its immediate vicinity were examined within the scope of accessibility. In the study, the stadium's accessibility was analyzed for both active and passive transportation types. In this context, sidewalks, sidewalk ramps, floor covering materials, design decisions taken for the disabled, stops, bicycle paths, stadium parking lots, sidewalk parking lots, pedestrian crossings, and city facilities were discussed. As a result of the study, it was determined that the problem points experienced around the stadium were primarily due to location selection decisions. Therefore, it was seen that accessibility decisions should be questioned again. For this purpose, solution suggestions were presented for the problem areas experienced around the stadium.

Keywords - Resilient Cities, Accessibility, Stadium

Kent planlama, kente özgü toplumsal ve mekânsal değerleri analiz ederek, en doğru mekânsal gelişme kararları üretmek ile yükümlüdür. Bu yükümlülük kenti ve toplumu dirençli kılabileceği gibi, alınan kararların kendisi bir direnç problemi yaratabilmektedir. Erişilebilirlik, dirençli kentlerin temel yapı taşlarından birisidir. Kent planlaması, erişilebilirlik stratejilerinin ele alınması, sürdürülebilir ve dirençli kentlerin inşası için en önemli unsurlardandır. Erişilebilirlik problemleri, kenti dirençlilik anlamında olumsuz etkilemektedir.  Bu bağlamda, Türkiye’de son yıllarda birçok kentte gerçekleşen, eski stadyumların yıkılarak mevcut yerlerine ya da farklı alanlara yeni stadyumların yapılması pratiği ele alınmıştır. Adana da bu kentler arasında yer almaktadır. 5 Ocak Stadyumu yıkılarak başka bir konuma Yeni Adana Stadyumu yapılmıştır. Yıkılan alan Millet Bahçesi olarak projelendirilmiş, stadyum yapısı ise Adana ilinin Sarıçam ilçesine ait Çarkıpare Mahallesi, Elif Su Uludağ Caddesi’nde yeniden inşa edilmiştir.   Çalışma kapsamında, Yeni Adana Stadyumu’nun yer seçim kriterlerine bağlı olarak alınan planlama kararları ile yakın çevresinde yaşanan tasarım problemleri erişilebilirlik kapsamında incelenmiştir. Çalışmada stadyuma erişilebilirlik durumu aktif ve pasif ulaşım türlerinin her ikisi içinde analiz edilmiştir.  Bu doğrultuda kaldırımlar, kaldırım rampaları, zemin kaplama malzemeleri, engelliler için alınan tasarım kararları, duraklar, bisiklet yolları, stadyum otoparkı, kaldırım kenarı otoparkı, yaya geçitleri ve kent donatıları ele alınmıştır. Çalışma sonucunda stadyumun çevresinde yaşanan problem noktalarının öncelikle yer seçim kararlarından kaynaklanmış olduğu tespit edilmiş, bu nedenle erişilebilirlik kararlarının yeniden sorgulanması gerektiği görülmüştür. Bu amaçla stadyum çevresinde yaşanan problem alanları için çözüm önerileri sunulmuştur.

Keywords^Turkish - Dirençli Kentler, Erişilebilirlik, Stadyum

Aksoy A. (2009). Spor Yapıları: Olimpiyat Stadyumları, Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri, Türkiye.

Akyıldız, N. A., (2020). Kentleşme ve Kentsel Gelişim Bağlamında Açık Kamusal A

Aksu, A. (2011). Spor sosyal ortamı olarak stadyumlar. Mimarlık Dergisi, 48(360), 44-49.

Arat Y., Kurumak M. (2019). Türkiye’de Stadyum Yapılarına Uluslararası Standartlar Çerçevesinden Bir Bakış: Konya Stadyumları Seyirci Ergonomisi Analizi, Ergonomi 2(2),49-68.

Arslan N. (2016). Stadyum Yapılarının Tasarım Kriterlerinin Uluslararası Yönetmelikler Doğrultusunda İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.

Bülbül E. (2017). Stadyum Yapılarındaki Striktür Sisteminin Biçim Oluşumuna Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.

Bülbül E., Yamaçlı R. (2023). Stadyumların Kentteki Sosyal Yapılanmasının Türkiye Açısından Değerlendirilmesi, Bartın University International Journal of Natural and Applied Sciences, 6(1): 70-82.

Cankurt S.N. (2015). Açık Kamusal Kent Mekanlarının Tasarımında Katılım: Bursa Atatürk Stadyumu ve Çevresi Kentsel Tasarım Projesinin İrdelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.

Cesur F. (2012). Sürdürülebilir Stadyum Binalarının Üretimi Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, Türkiye.

Ceylan E.E. (2020). Enerji Etkin Stadyum Tasarım Kriterleri Önerisi, Yüksek Lisans Tezi, Konya Teknik Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Konya, Türkiye.

Çeltekligil A. (2019). Popülizmin Mimarlığa Etkisi Bağlamında İkonik Stadyum Yapıları: Bursa Büyükşehir Belediyesi Stadyum Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.

Dal Z. (2007). Açık Hava Etkinliklerinden Kaynaklanan Gürültünün İncelenmesi-Stadyumlar, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Türkiye.

Demir M. (2023). Çoklu Kullanımın Stadyum Tasarımına Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Beykent Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.

Duman A. (2017). Çevresel Performansa Dayalı Tasarım Yaklaşımlarına Göre Marmara Bölgesi’nde 2000 Yılından Sonra İnşa Edilen Stadyum Yapılarının Araştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.

Durgun D. (2007). Türkiye’de Sporun Gelişimi ve Değişen Kullanıcı Gereksinimlerini Karşılayıcı Yönde Modern Stadyum Yapılarının Temel Planlama Özellikleri, Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne, Türkiye.

Durgun Şahin, Y., & Sirel, B. (2023). Yaya güzergahlarında erişilebilirlik düzeylerinin belirlenmesi: Çukurova Üniversitesi yerleşkesi örneği. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 39(2), 811-824.

Gürel E., Akkoç U. (2011). Stadyum: Benzerlikler, Koşutluklar ve İzdüşümler, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt:4, Sayı:19.

Gözütok M.M. (2019). Stadyumlarda Uygun Akustik Ortamın Oluşturulması Bağlamında Genel İlkelerin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.

Kahveci Ş.Ö. (2019). Koza Arena Stadyumu’nun Adana Kentsel Gelişimine ve Doğal Yapıya Etkilerinin Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, Türkiye.

Kara S. (2020). Planlama Kararları ve Kullanıcı Memnuniyeti Açısından Timsah Arena/Bursa Büyükşehir Belediye Stadyumu’nun Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa, Türkiye.

Korkmaz Z. (2007). Ankara 19 Mayıs Stadyumu’nu (Ankara Milli Stadı’nı) Okumak: Erken Cumhuriyet Döneminde Mekan, Toplumsal Yaşantı ve İdeoloji İlişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.

Korkmaz S. (2019). Spor Kültüründe Miras Aktarımı: Ankara 19 Mayıs Stadyumu Yıkım Örneği, Ankara Üniversitesi Spor Bilimleri Fakültesi, Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, Cilt:17, Sayı: 3,9-22, Ankara, Türkiye.

Kurumak M. (2019). Stadyum Tasarımında Ulusal/Uluslararası Standartlara Göre Seyirci Mekanlarının Analizi,Konya Büyükşehir Stadyumu Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü,Konya, Türkiye.

Özyurt Ökten, S. S. (2022). Kent Parklarının Biyofilik Tasarım Kriterlerine Göre Yenilenmesi: İskenderun Millet Parkı Örneği. Kent Akademisi, 15(1), 1-18

Uğurlu İ. (2021). Stadyum Yapılarında Hareketli Cephe ve Örtü Malzemelerinin Mimari Biçim Oluşumu Üzerindeki Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.

Sayın S., Ceylan E.E. (2020). Enerji Etkin Stadyum Tasarım Kriterleri, Online Journal of Art and Design, volüme 8, issue 4.

Selo K., Erdönmez M.E. (2018). Spor Mekanı Olarak Stadyum’un Gelişimi, Kent Akademisi, Volume, 11(36), Issue 4, 559-574.

Selo K. (2019). Stadyumlarda Mimari Esneklik, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.

Sungurlu A., Kılıç M., 2021. Sürdürülebilir kent mobilyaları. Online Journal of Art and Design, 9(2), 276-286.

Sürgülü U. (2023). Stadyum Yapılarında Çatı Striktürlerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye.

Sürgülü U., Kuruşçu A.O. (2022). Stadyum Yapılarında Kullanılan Taşıyıcı Sistemlerin İrdelenmesi, KAPU Trakya Mimarlık ve Tasarım Dergisi, cilt.2, sa.2, ss.1-21.

İnternet Kaynakları

Url-1: https://adana.gsb.gov.tr/HaberDetaylari/1/153899/adana-genclik-ve-spor-il-muduru-abdulkadir-atasbak-adana-demirspor-kulubu-baskani-murat-sancaki-yeni-adana-stadyumunda-agirladi.aspx

Url-2: https://tr.wikipedia.org/wiki/Yeni_Adana_Stadyumu

Url-3: https://www.passo.com.tr/en/venue/yeni-adana-stadyumu-adana/303215

Url-4: http://www.saricam.gov.tr/ilcemizde-yer-alan-yeni-adana-stadyumu-acildi

Url-5: https://adana.csb.gov.tr/ilimizi-taniyalim-i-1222

Url-6: Türk Standardı TS 12576 Şehir İçi Yollar. Özürlü ve Yaşlılar için Sokak, Cadde, Meydan ve Yollarda Yapısal Önlemler ve İşaretlemelerin Tasarım Kuralları, https://www.tofd.org.tr/Images/ts- 12576.pdf. Yayın tarihi Nisan, 1999. Erişim tarihi 16 Nisan, 2021.

Url-7: ADA Standards. ADA Standards for Accessible Design., https://www.ada.gov/regs2010/2010ADAStandards/2010ADAStandard s.pdf. Yayın tarihi 2010. Erişim tarihi Nisan 16, 2021.

Url-8: UN Accessibility. Accessibility for the Disabled a Design Manual for a Barrier Free Environment., https://www .un.org/esa/socdev/enable/designm/index.html. Yayın tarihi 2004. Erişim tarihi Mart 1, 2021.

Url-9: City of Toronto Accessibility Design Guidelines. Toronto Accessibility Design Guidelines-TADG, https://www.toronto.ca/wp- content/uploads/2021/08/8ee5-Revised-TADG.pdf. Yayın tarihi Nisan, 2004, Güncelleme tarihi 2021. Erişim tarihi Mart 1, 2022.

Url-10: https://turkiye.un.org/tr/sdgs

This is an Open Access article distributed under the terms of the Creative Commons Attribution License 4.0, which permits unrestricted use, distribution, and reproduction in any medium, provided the original work is properly cited.