Textiles are indispensable materials in many fields today, especially in clothing and home textiles. Textile surfaces and products are obtained through the use of different production techniques and various materials. Interior textiles include products such as curtains, carpets, upholstery fabrics, wall coverings, and accessories, and they are among the spatial components that play an important role in terms of the functionality and aesthetics of living spaces. Situations such as the use of synthetic fibers and chemical dyes in products create problems in terms of sustainability. In order to ensure sustainability, natural or recyclable materials and production techniques that are compatible with nature and the environment can be used. In this study, surface designs were created to be used in interior textile surfaces, inspired by the motifs and patterns in the Zeugma Museum located in the city of Gaziantep. The reason for selecting the Zeugma Mosaics as the subject is both to encourage the reinterpretation of local and cultural values within the framework of sustainable design, and to contribute to the transmission of the mosaics that have survived from the past to the present into the future with a different perspective. Surfaces, which were designed with digital and transfer printing techniques in mind on cotton and linen fabrics, were rendered onto various interior visuals through computer software. The printing methods were selected to be sustainable in order to minimize elements that may have negative effects on nature. It is considered that the fabric selection, the production method, and the theme preference intended to be used in the study will contribute to sustainability

Keywords - Design, Interior Space, Textiles, Sustainability

Tekstil başta giyim ve ev tekstili olmak üzere günümüzde pek çok alanın olmazsa olmaz malzemelerindendir. Farklı üretim tekniklerinin ve çeşitli materyallerin kullanılması ile tekstil yüzeyleri ve ürünleri elde edilmektedir. Mekân tekstilleri perde, halı, döşemelik kumaş, duvar kaplamaları ve aksesuarlar gibi ürünleri kapsamakta olup, yaşam alanlarının işlevselliği ve estetiği açısından önemli rol oynayan mekân bileşenlerindendir. Ürünlerde sentetik lifler ve kimyasal boyar maddelerin kullanılması gibi durumlar sürdürülebilirlik açısından sorunlar yaratmaktadır. Sürdürülebilirliği sağlamak amacıyla doğal ya da geri dönüştürülebilen malzemeler, doğaya ve çevreye uygun üretim teknikleri kullanılabilmektedir. Bu çalışmada Gaziantep şehrinde yer alan Zeugma Müzesi’ndeki motif ve desenlerden esinlenilerek iç mekân tekstil yüzeylerinde kullanılmak üzere yüzey tasarımları yapılmıştır. Konu olarak Zeugma Mozaiklerinin seçilmesinin nedeni hem sürdürülebilir tasarım anlayışı çerçevesinde yerel ve kültürel değerlerin korunarak yeniden yorumlanmasını teşvik etmek hem de geçmişten günümüze ulaşan mozaiklerin, farklı bir bakış açısı ile günümüzden geleceğe ulaştırılmasına katkı sağlamaktır. Pamuk ve keten kumaşlar üzerine, dijital ve transfer baskı tekniği düşünülerek oluşturulan yüzeyler bilgisayar programları aracılığıyla çeşitli iç mekân görsellerine giydirilmiştir. Baskı yöntemlerinin sürdürülebilir olması doğaya olumsuz etki edebilecek unsurların minimize edilmesini sağlamak amacıyla seçilmiştir. Çalışmada kullanılması düşünülen kumaş seçiminin, üretim yönteminin ve tema tercihinin sürdürülebilirliğe katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Keywords^Turkish - İç Mekân, Mekân, Tekstil, Tasarım, Sürdürülebilirlik

[1] T. Levent, “İçmimarlıkta bir tasarım öğesi olarak tekstil ürünleri ve seçim ölçütleri”, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye, Haziran 2015.

[2] Ş. G. Ekiz, “Sanayi devrimi sonrası iç mekan tekstil ürünlerinin tarihsel gelişimi ve yenilikçi yaklaşımlar”, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, 2023.

[3] Y. Arslan ve M. T. Bostancı Başkan, “İç mekanda ışıklı tekstil ürünlerinin kullanımı”, İstanbul Ticaret Üniversitesi Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, cilt 7, sayı 2, ss. 251-260, 2025.

[4] J. Kärnä-Behm, “Sustainability – a challenge and a design issue in the era of interior textiles,” Reorientation of Teacher Education Towards Sustainability Through Theory and Practice, U. Härkönen, Ed., Kuopio, Finland: University of Eastern Finland, ss. 255–262, 2013.

[5] A. S. T. Akbulut, “İç Mekân Tekstil Tasarımında Özgün Değer Yaratımı: Frigya Kültürü Örneği”, Sanatta Yeterlik Tezi, Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye, Haziran 2022.

[6] H. Yılmaz ve H. H. Metlioğlu, “Tekstil-Mekan İlişkisi Kapsamında Deneysel Dokuma Tasarım Önerileri” İdil, cilt 75, ss. 1679–1694, Kasım 2020.

[7] B. Rathore, “Textile Industry 4.0: A review of sustainability in manufacturing”, International Journal of New Media Studies, cilt 10, sayı 1, ss. 38-43, 2023.

[8] E. A. Bilecen, “İç mekan tasarımında tekstilin yeri, seçim kriterlerinin saptanması ve otel odaları üzerinden analizi”, Doktora Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, Türkiye, Ocak 2020.

[9] H. Özdemir, G. Özdemir, N. A. Kalebek, T. Öztürk ve E. Çoruh, “Zeugma Mozaik Desenlerinin Giyimdeki Dijital Baskı Uygulamaları”, Zeugma I. Uluslararası Multidisipliner Çalışmalar Kongresi, Gaziantep, Türkiye, 13-16 Eylül 2018.

[10] F. Doba Kadem ve Ş. Özdemir, “Dijital Tekstil Baskı Teknolojilerine Genel Bir Bakış”, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, cilt 7, sayı 2, ss. 889-901, 2024.

[11] T. T. Özdemir, “Sürdürülebilir Teknolojinin Çevresel Etkileri ve Çözümleri”, Premium e-Journal of Social Sciences (PEJOSS), cilt 8, sayı 44, ss. 980-986, 2024.

[12] C. Küçük ve N. M. Yar, “Zeugma Mozaik Müzesi Projesi”, Restorasyon ve Konservasyon Çalışmaları Dergisi, sayı 10, ss. 67-75, 2013.

[13] Kültür ve Turizm Bakanlığı, “Zeugma Antik Kenti,” https://www.ktb.gov.tr/TR-288622/zeugma.html (Erişim tarihi: 10 Mayıs 2025).

[14] Zeugma, “Çingene Mozaiği (Gaia)”, https://zeugma.org.tr/portfolio/cingene-mozaigi-gaia/ (Erişim tarihi: 10 Mayıs 2025).

[15] Arkeofili, “Çingene Kızı’nın Çalınan Parçaları Sonunda Türkiye’de”, 27 Kasım 2018, https://arkeofili.com/cingene-kizinin-calinan-parcalari-sonunda-turkiyede/ (Erişim tarihi: 10 Mayıs 2025).

[16] Türkiye Kültür Portalı, “Zeugma Mozaik Müzesi- Gaziantep”, https://kulturportali.gov.tr/turkiye/gaziantep/gezilecekyer/zeugma-mozaik-muzesi (Erişim tarihi: 10 Mayıs 2025).

[17] Seugma, “Posseidon, Oceanus ve Tethys Mozaiği”, https://zeugma.org.tr/portfolio/posseidon-oceanus-ve-tethys-mozaigi/ (Erişim tarihi: 10 Mayıs 2025).

[18] S. Ertem, Zeugma (Belkıs) Antik Kenti Mozaiklerinde Kullanılan Bordür Motiflerinin Çini Sanatına Uyarlanması”, Yüksek Lisans Tezi, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak, Türkiye, 2018.

[19] Skyrtos ve Telete mozaiği ile Dionysos (https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Dionysos_-_Telete_Skyrtos_Mozai%C4%9Fi.jpg Erişim tarihi: 10 Mayıs 2025)