This study examines the concept of ecological design within the context of architecture and urban planning, emphasizing the importance of ecology-based design approaches in the development of sustainable urban settlements. On a global scale, increasing environmental problems, depletion of natural resources, climate change, and loss of biodiversity have made it imperative to adopt design strategies that are in harmony with nature at both architectural and urban levels. In this context, ecological design represents a holistic approach based on fundamental principles such as efficient use of natural resources, energy efficiency, waste management, preservation of biodiversity, and support for natural water cycles. The study explores the conceptual framework of ecological design principles and their relationship with sustainability principles. These principles are supported by tables and examples. Their applicability at both building and urban planning scales is discussed. At the architectural scale, solutions such as cool roof systems, the use of natural and local materials, green roofs, and vertical gardens have been developed. At the urban scale, emphasis is placed on planning approaches sensitive to natural thresholds, the use of permeable surfaces, the development of green infrastructure, and the promotion of sustainable transportation systems. Findings indicate that ecological design contributes to both the reduction of environmental impacts and the improvement of social well-being. Integrating ecological principles into urban planning processes is of strategic importance for ensuring sustainable urbanization and developing climate-resilient settlements. In this regard, the study highlights the significance of ecological design principles in the fields of architecture and urban planning.

Keywords - Architecture, urban planning, ecological, ecological design approaches, sustainable urban design

Bu çalışma, ekolojik tasarım kavramını mimarlık ve kent planlama bağlamında inceleyerek sürdürülebilir kentsel yerleşimlerin geliştirilmesinde ekolojik temelli tasarım yaklaşımlarının önemini vurgulamaktadır. Küresel ölçekte, artan çevre sorunları, doğal kaynakların tükenmesi, iklim değişikliği ve biyolojik çeşitliliğin kaybı, hem mimari hem de kentsel düzeylerde doğayla uyumlu tasarım stratejilerinin benimsenmesini zorunlu hale getirmiştir. Bu bağlamda, ekolojik tasarım doğal kaynakların verimli kullanımı, enerji verimliliği, atık yönetimi, biyolojik çeşitliliğin korunması ve doğal su döngülerinin desteklenmesi gibi temel ilkelere dayanan bütünsel bir yaklaşımı temsil etmektedir. Çalışma, ekolojik tasarım ilkelerinin kavramsal çerçevesi ve sürdürülebilirlik ilkeleriyle ilişkisi incelenmiştir. Ekolojik tasarım ilkeleri tablolar ve örneklerle desteklenmiştir. Hem bina hem de kent planlama ölçeklerinde uygulanabilirlikleri tartışılmaktadır. Mimari ölçekte, serin çatı sistemleri, doğal ve yerel malzemelerin kullanımı, yeşil çatılar ve dikey bahçeler gibi çözüm önerileri geliştirilmiştir. Kentsel ölçekte, doğal eşiklere duyarlı planlama yaklaşımlarına, geçirgen yüzeylerin kullanımına, yeşil altyapının geliştirilmesine ve sürdürülebilir ulaşım sistemlerinin teşvikine vurgu yapılmaktadır. Bulgular, ekolojik tasarımın hem çevresel etkilerin azaltılmasına hem de sosyal refahın iyileştirilmesine katkıda bulunmaktadır. Ekolojik ilkelerin kent planlama süreçlerine dahil edilmesi, sürdürülebilir kentleşmeyi sağlamak ve iklime dayanıklı yerleşimler geliştirmek için stratejik öneme sahiptir. Bu bağlamda, bu çalışma mimarlık ve kent planlama alanlarında ekolojik tasarım ilkerinin önemini ortaya koymaktadır.

Keywords^Turkish - Mimarlık, kent planlama, Ekolojik, Ekolojik tasarım yaklaşımları, Sürdürülebilir kentsel tasarımlar

[1]Aklanoğlu, F. (2009). Geleneksel yerleşmelerin sürdürülebilirliği ve ekolojik tasarım: Konya-Sille örneği Ankara Universitesi (Turkey)].

[2]Aksungur, N., & Firidin, Ş. (2008). Su kaynaklarının kullanımı ve sürdürülebilirlik. Aquaculture Studies, 2008(2).

[3] Altuntaş, A. (2012). Sürdürülebilir Toplumlar ve Metropollerin Baskılarından Kurtulmak İçin Alternatif Bir Yol: Sürdürülebilir Kentler. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi.

[4]Aytıs, S. (2010). Yapı ve Toplum Ölçeğinde Ekolojik Tasarım Kavramı ve Temel Ġlkeler. International Conference on Organic Agriculture in Scope of Environmental Problems, Cyprus,

[5]Baş, E., & Partigöç, N. S. (2023). İklim Değişikliğine Karşı Dirençli Kentler: Kentsel Isı Adası Etkisi Bağlamında Bir İnceleme. Resilience, 7(1), 183-198.

[6]Başol, K., Durman, M., & Çelik, M. Y. (2005). Kalkınma sürecinin lokomotifi; doğal kaynaklar. Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(14), 61-71.

[7] Belek, A. N., & Yamaçlı, R. (2023). Ekolojik Binaların Sürdürülebilir Tasarım Kriterleri ve Değerlendirme Süreci. Mimarlık ve Yaşam, 8(2), 529-550.

[8] Bozkurt, A. U. (2008). Yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji verimliliği açısından değerlendirilmesi Dokuz Eylul Universitesi (Turkey)].

[9] Çakır, G., & Çakır, A. (2010). Konaklama tesislerinde sürdürülebilir turizm kapsamında su kaynaklarının korunmasına yönelik uygulamalar. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi(1), 31-36.

[10] Çoban, A., & Yücel, M. (2018). Kent planlamasında ekosistem hizmetlerinin rolü. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 444-454.

[11] Emel, P., & Şenyiğit, Ö. (2018). Ekolojik Ve Sürdürülebilir Mimarlikta Ekolojik Değerlendirme Yöntemleri.

[12] Gökşen, F., Güner, C., & Koçhan, A. (2017). Sürdürülebilir kalkınma için ekolojik yapı tasarım kriterleri. Akademia Disiplinlerarası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(1), 92-107.

[13] Karabıçak, M. (2015). Sürdürülebilir Kalkınmanın Kavramsal Temelleri Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi.

[14] Korkut, A., Kiper, T., & Topal, T. Ü. (2017). Kentsel peyzaj tasarımda ekolojik yaklaşımlar. Artium, 5(1), 14-26.

[15] Kural, A. (2010). Yapı ve yerleşimlerde çevre olumsuz etkilerinin önlenmesi. Ekoyapı Dergisi, 1, 50.

[16] Olcan, H., & Şeker, D. (2007). Kentsel Planlamada Çevre Düzeni Plan Sürecinde Cbs’nin Kullanim Olanaklarinin Değerlendirilmesi Ve Uygulama Sistemi Geliştirilmesi.

[17] Onur, B. E., & Demiroğlu, D. (2016). Kentsel sürdürülebilir mekânlar: Ekolojik parklar. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 66(1), 340-355.

[18] Önder, T. (2003). Ekoloji ve Çevre Bilimleri. In: İstanbul: Remzi Kitapevi.

[19] Pınarcıoğlu, N., & Kanbak, A. (2020). Sürdürülebilir Kent Modelleri.

[20] Sevgi, O. (2015). Ecology Teriminin Türkçe Karşiliklari Üzerine Bir Değerlendirme. Avrasya Terim Dergisi, 3(1), 27-46.

[21] Tozam, İ. (2016). Kentsel ısı adası etkisinin azaltılmasında çatıların değerlendirilmesi: Yeşil çatılar ve serin çatılar Fen Bilimleri Enstitüsü].

[22] Tozar, T., & Ayaşlıgil, T. (2007). Doğal kaynakların sürdürülebilirliği için geliştirilen ekolojik planlama yöntemleri. Journal of the Faculty of Forestry Istanbul University, 58(1), 17-36.

[23] Ulus, C. (2009). Mimarlıkta ekolojik tasarım yaklaşımları ve Vauban modeli-toplumsal boyut entegrasyonu [yy]].

[24] Uzun, A., Terzioğlu, S., & Palabaş Uzun, S. (2012). Orman Ekosistemlerinde Biyoçeşitliliğin Korunması ve İzlenmesi. KSÜ DoğaBil. Der., Özel Sayı, 126-135.

[25] Ünal, S. G. (2014). Ankara Sinpaş Altınoran konut projesi ve ekolojik tasarım. Planlama Dergisi, 24(2), 95-106.

[26] Üstündağ, Ç., Karataş, Ş. İ., Parıldar, N. N., & Artar, M. (2023). Kentsel Isi Adalarinin Azaltilmasinda Yeşil Altyapi Sistemlerinin Önemi. Peyzaj, 5(2), 124-134.

[27] Yıldız, S. (2022). Sürdürülebilir Kentleşme. İstanbul: Kule Kitap.

[28] Yurtsev, A. A. (2022). İzmir İli Balçova İlçesindeki Parkların Ekolojik Tasarım Kriterlerine Göre Değerlendirilmesi.