This study aims to examine the effects of disaster risk perception on vulnerable groups and reveal the role of social inequalities in disaster management processes. Based on qualitative content analysis, the study reviews recent literature focusing on the disaster experiences of vulnerable populations, including women, the elderly, children, persons with disabilities, and migrants. The analysis identifies four main themes: (1) Risk and disaster risk perception, (2) Women's vulnerability in the context of gender roles, (3) Economic vulnerability and susceptibility to disasters, and (4) Social exclusion and community ties. The findings indicate that individual psychological factors and multidimensional structural dynamics, such as gender, income level, age, social roles, and spatial inequalities, shape disaster risk perception. Gender inequality, economic insecurity, and social exclusion significantly limit the preparedness and response capacities of vulnerable groups. Therefore, it is emphasised that disaster management policies must be restructured with justice-oriented and inclusive strategies that prioritise social vulnerabilities.

Keywords - Disaster risk perception, Vulnerable groups, Gender, Social exclusion, Economic vulnerability

Bu çalışma, afet risk algısının kırılgan gruplar üzerindeki belirleyici etkilerini irdeleyerek, toplumsal eşitsizliklerin afet yönetimi süreçlerindeki rolünü görünür kılmayı amaçlamaktadır. Nitel içerik analizine dayalı olarak yürütülen araştırmada, kadınlar, yaşlılar, çocuklar, engelliler ve göçmenler gibi kırılgan grupların afet deneyimlerine odaklanan güncel literatür taranmıştır. Analizler sonucunda dört ana tema öne çıkmıştır: (1) Risk ve afet risk algısı, (2) Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında kadınların kırılganlığı, (3) Ekonomik kırılganlık ve afetlere karşı savunmasızlık ve (4) Sosyal dışlanma ve toplumsal bağlar. Bulgular, afet risk algısının yalnızca bireysel psikolojik faktörlerle değil; cinsiyet, gelir düzeyi, yaş, sosyal roller ve mekânsal eşitsizlikler gibi çok boyutlu yapısal dinamiklerle belirlendiğini ortaya koymaktadır. Özellikle toplumsal cinsiyet eşitsizliği, ekonomik güvencesizlik ve sosyal dışlanma gibi faktörler, kırılgan grupların afete hazırlık ve müdahale kapasitesini sınırlamaktadır. Bu nedenle afet yönetimi politikalarının, sosyal kırılganlıkları merkeze alan, adalet temelli ve kapsayıcı stratejilerle yeniden yapılandırılması gerektiği vurgulanmaktadır.

Keywords^Turkish - Afet riski algısı, Kırılgan gruplar, Toplumsal cinsiyet, Sosyal dışlanma, Ekonomik kırılganlık

[1] B. Wisner, T. Cannon, P. Blaikie ve İ. Davis, At Risk: Natural Hazards, People's Vulnerability And Disasters, 2004.

[2] P. Slovic, «Perception,» Science, pp. 280-285, 1987.

[3] E. Enarson ve P. Chakrabarti, Women, Gender and Disaster: Global Issues and Initiatives, 2012, pp. 308-309.

[4] B. Ökten Sipahioğlu, «Göç Ve Doğal Afet İlişkisi: Deprem Göçü,» Akademik Yaklaşımlar Dergisi , pp. 292-313, 2024.

[5] F. Smith, E. Jolley ve E. Schmidt, «Disability and disasters: The importance of an inclusive approach to vulnerability and social capital,» Global Thematic Consultation, pp. 1-18, 2012.

[6] M. Ercan Kalkan ve V. Deniz, «Risk Kavramı Üzerine,» Mesleki Sağlık ve Güvenlik Dergisi, pp. 43-48, 2013.

[7] P. Bubeck, W. J. W. Botzen ve J. C. J. H. Aerts, «A review of risk perceptions and other factors that influence flood mitigation behavior,» Risk Analysis, cilt 32, no. 9 , p. 1481–1495, 2012.

[8] G. Wachinge, o. Renn, C. Bianchizza, T. Coates, B. Marchi, L. Domènech , I. Jakobson , C. Kuhlicke, , L. Pellizzoni, A. Piriz, A. Piriz, D. Saurí, A. Steinführer, M. Supramaniam ve R. Whittle, «Risk perception and natural hazards. CapHaz-Net WP3 Report.,» DIALOGIK Non-Profit Institute for Communication and Cooperative Research, Stuttgart, 2010.

[9] T. Liu, H. L. X. Zhang ve H. Zhang, «Individual factors influencing risk perceptions of hazardous chemicals in China,» Environmental research, no. 186, p. 109523, 2020.

[10] W. G. Peacock, S. D. Brod ve W. Highfield, «Hurricane risk perceptions among Florida's single family homeowners,» Landscape and Urban Planning, cilt 73, no. 2-3, pp. 120-135., 2005.

[11] M. G. Khan, F. Johar ve A. N. Baba, «Disaster management risk perception of local communities,» Jurnal Kemanusiaan, cilt 26, no. 1, 2017.

[12] B. Mafuko Nyandwi, M. Kervyn, M. K. Habiyaremye, F. Kervyn ve C. Michellier, «Differences in volcanic risk perception among Goma’s population before the Nyiragongo eruption of May 2021, Virunga volcanic province (DR Congo),» Nat. Hazards Earth Syst. Sci., pp. 23, 933–953, 2023, 2022.

[13] B. Tercan, «Bireylerin Afet Risk Algısının Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi,» Gümüşhane Üniveristesi Sağlık Bilimleri Üniveristesi, pp. 1279-1287, 2023.

[14] T. Dhar, T, L. Bornstein, L. Bornstein ve S. M. Nazimud, «Dhar, T., Bornstein, L., Lizarralde, G., & Nazimuddin, S. M. (2023). Risk perception—A lens for understanding adaptive behaviour in the age of climate change? Narratives from the Global South,» International journal of disaster risk reduction, pp. 95, 103886., 2023.

[15] B. Valmai ve B. Elinor, «Sense of Community and Place Attachment: The Natural Environment Plays a Vital Role in Developing a Sense of Community,» %1 içinde Social Change in the 21st, Australia, Centre for Social Change Research, School of Humanities and Human, 2003, pp. 1-18.

[16] İ. Güler ve E. Kutay Karaçor, «Yer Bağlılığı Ve Risk Algısı Kavramları Arasındaki İlişki,» Düzce Üniversitesi Bilim Ve Teknoloji Dergisi, pp. 1377-1390, 2018.

[17] M. Bonaiuto, M. Bonaiuto, S. De Dominicis ve I. Petruccelli, «Place attachment and natural hazard risk: Research review and agenda,» Journal of Environmental Psychology, pp. 48, 33-53., 2016.

[18] R. B. Domingues, S. Neves de Jesus ve O. Ferreira, «Domingues, R. B., de Jesus, S. N., & Ferreira, O. (2021). Place attachment, risk perception, and preparedness in a population exposed to coastal hazards: A case study in Faro Beach, southern Portugal,» International journal of disaster risk reduction, p. International Journal of Disaster Risk Reduction, 2021.

[19] S. De Dominicis, F. Fornara, U. G. Cancellieri, C. Clare Twigger ve M. Bonaiuto, «We are at risk, and so what? Place attachment, environmental risk perceptions and preventive coping behaviours,» Journal of Environmental Psychology, pp. 43, 66-78., 2015.

[20] P. Devine-Wright ve T. Quinn, «Place attachment, flood risk and adaptation FCERM Research & Development Programme Research paper,» Environment Agency 2023, 2023.

[21] S. Fatouros ve T. Capetola, «Examining Gendered Expectations on Women’s Vulnerability to Natural Hazards in Low to Middle Income Countries: A critical Literature Review,» International Journal of Disaster Risk Reduction, 64, 102495., pp. 64, 102495., 2021.

[22] A. M. Thurston, H. Stöckl ve M. Ran, «Natural hazards, disasters and violence against women and girls: a global mixed-methods,» BMJ Global Health, pp. 1-21, 2021.

[23] V. Cocina-Díaz , S. Dema-Moreno ve M. Llorente-Marrón2, «Gender Inequalities in Contexts of Disasters of Natural Origin: A Systematic Review,» International and Multidisciplinary Journal of Social Sciences, pp. 1-30, 2025.

[24] F. Arıca ve D. Y. Kağnıcı, «Kırılgan Gruplar Özelinde Afetlerde Psikososyal Hizmetler,» Afet ve Risk Dergisi, pp. 196-187, 2023.

[25] R. MacDonald, «How Women Were Affected by the Tsunami: A Perspective from Oxfam,» Plos Medicine, pp. 474-475, 2005.

[26] A. Fatih, «Afetlerin Ekonomik Ve Sosyal Etkileri: Türkiye Örneği Üzerinden Bir Derleme,» Sosyal Çalışma Dergisi, pp. 1-15, 2018.

[27] UNISDR, «Hyogo Framework for Action 2005-2015: Building the Resilience of Nations and Communities to Disasters,» United Nations, Hyogo,Japan, 2015.

[28] İ. Şahin ve T. Kılınç, «Türkiye’de 1980-2014 Yılları Arasında Görülen Depremlerin Ekonomik Etkileri,» İktisadi Yenilik Dergisi, pp. 33-40, 2016.

[29] N. Yılmaz ve E. O. Diktaş, «Kentsel Kamusal Açık Mekanların Engelliler Tarafından Kullanımın Ankara, Çankaya Örneğinde İrdelenmesi,» Sosyal Politika Çalışmaşarı Dergisi, pp. 441-465, 2012.

[30] TMMOB, «6 Subat 2023 Kahramanmaraş Depremi Raporu,» TMMOB, 2023.

[31] AFAD, «06 Şubat 2023 Pazarcık Elbistan (Kahramanmaraş) Mw:7.7 Depremi Raporu.,» 2023.

[32] OECD, «The territorial impact of the earthquakes in Türkiye Policy Note,» OECD, 2023.

[33] D. Danış, «Şubat 2023 Depremleri Sonrası Toplumsal Eşitsizlikler ve Göç Örüntüleri,» REFLEKTİF Sosyal Bilimler Dergisi, cilt 5, no. 2, pp. 517-534, 2024.

[34] Z. Güngördü , «Afet sonrası geçici barınma politikalarının mekânsal adalet bağlamında değerlendirilmesi: Hatay örneği,» %1 içinde Uluslararası Kent, Çevre ve Sağlık Kongresi (UCEH 2023) Bildiriler Kitabı, İzmir Demokrasi Üniversitesi Yayınları, 2023, pp. 154-163.

[35] Aon, «Weather, Climate and Catastrophe Insight: 2023 Annual Report,» Aon plc., 2024.

[36] S. Çoşkun ve M. Ulusoy, «Afetler Karşısında Kırılganlık ve Dirençliliği Temellendirmek: Sermaye Temelli Bütüncül Bir Bilişsel ve Operasyonel Model Önerisi,» Mediterranean Journal of Humanities, pp. 97-117, 2024.

[37] R. Avdar ve R. Avdar, «Türkiye’de Yaşanan Doğa Kaynaklı Afetlerin Sosyo-Ekonomik Etkileri,» Afet ve Risk Dergisi , pp. 1-12, 2021.

[38] K. Çavuş ve A. A. Kaya, «Afetler, Depremler ve Kitlesel Zorunlu Göç Akınları: Kahramanmaraş Merkezli Depremler Üzerinden Bir Değerlendirme,» Afet ve Risk Dergisi, pp. 195-209, 2024.

[39] S. Yılmaz, «Afetler ve Kırılgan Gruplar,» 23 Temmuz 2024. [Çevrimiçi]. Available: https://tatd.org.tr/afet/afet-yazi-dizisi/afetler-ve-kirilgan-gruplar/.

[40] G. Gökalp Yılmaz ve A. Şikar Turan, «Afetlerin Etkilerinin Zorunlu Göç Bağlamında İncelenmesi: 2023 Kahramanmaraş Depremi,» Afet ve Risk Dergisi, pp. 1247-1268, 2023.

[41] Z. Güngördü ve E. Kurtarır, «Mülteciler ve Hatay’da geleceğin plansız inşası. Göç Dergisi,» Göç Dergisi, cilt 3, no. 1, pp. 83-98, 2016.

[42] M. Kett ve E. Lovell, «Disability inclusion and disaster risk reduction: Overcoming barriers to progress,» Overseas Development Institute, 2018.

[43] Ş. Öz , «“Engelli” Din Eğitiminden “Özürsüz” Din Eğitimi Modelliğine: “Ötekileştirilen” Özürlülerin Din Eğitiminde Karşılaşılan Sorunlar ve Çözüm Önerileri,» Düşünce-Yorum Bilimler Araştırma Dergisi, pp. 75-89, 2013.

[44] R. Tiyek, B. H. Eryiğit ve E. Baş, «Engellilerin Erişilebilik Sorunu ve TSE Standartları Çevreçevesinde Bir Araştırma,» İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, pp. 226-234, 2016.

[45] B. Bayhan, D. Öztürk, S. Yazıcı, S. Logie, S. Boyacı ve Y. A. Adanalı, «Mekanda Adalet ve Sakatlık,» Beyond İstanbul, pp. 3-37, Ocak 2017.

[46] A. Uslu ve N. Shakouri, «Kentsel Peyzajda Engelli/Yaşlı Birey İçin Bağımsız Hareket Olanağı ve Evrensel Tasarım Kavramı,» Kastamonu Üniversitesi Orman Bilimleri Fakültesi Dergisi, pp. 7-14, 2014.

[47] N. Aytemur Sağıroğlu, «Sağlam Bedenlilik İdeolojisi Üzerine Eleştirel Bir İnceleme,» YDÜ Sosyal Bilimler Dergisi, pp. 148-168, 2017.

[48] L. Peek, «Children and disasters: Understanding vulnerability, developing capacities, and promoting resilience—An introduction,» Children, youth and environments, cilt 1, no. 18, pp. 1-29, 2008.

[49] D. Hutton , «Hutton, D. (2008). Older people in emergencies: Considerations for action and policy development,» World Health Organization, 2008.

[50] S. Macleod, S. Musich, K. Hawkins, K. Alsgaard ve E. R. Wicker, «The impact of resilience among older adults,» Elsevier, pp. 266-272, 2016.

[51] R. A. Shih, J. D. Acosta , E. K. Chen, E. G. Carbone, L. Xenakis, D. M. Adamson ve A. Chandra, «Improving disaster resilience among older adults: Insights from public health departments and aging in place efforts,» American Journal of Public Health, pp. 8(1), 3, 2018.

[52] İ. Tufan, O. Koç, Ö. Özgür, F. B. Demirbaş, S. Tiryaki, F. Ulusal, I. Kaleli ve B. Dere, «Afetlerde Yaşlılara Yardım ve Destek: Afet Gerontolojisi,» Geriatrik Bilimler Dergisi, pp. 14-20, 2022.

[53] F. Balyaka ve R. Aylaz, «Afetlerde Yaşlı Sağlığı,» Türkiye Klinikleri, pp. 1-41, 2024.

[54] L. Peek, D. M. Abramson, R. S. Cox, A. Fothergill ve J. Tobin , «Children and Disasters,» %1 içinde Handbook of Disaster Research (2nd), Springer., 2017, pp. 243-262.

[55] S. Self-Brown, B. Lai, A. Patterson ve T. Glasheen, «The Impact of Natural Disasters on Youth: A Focus on Emerging Research Beyond Internalizing Disorders. Current Psychiatry Reports,» Current Psychiatry Reports, 19(7), 53. https://doi.org/10.1007/s11920-017-0798-2, cilt 19, no. 7, p. 53, 2017.

[56] C. V. Nguyen ve M. Minh Pham, «The impact of natural disasters on children’s education: Comparative evidence from Ethiopia, India, Peru, and Vietnam,» Review of development Economics, cilt 22, no. 4, pp. 1561-1589, 2018.

[57] D. Karabulut ve T. Bekler, «Doğal Afetlerin Çocuklar ve Ergenler Üzerindeki Etkileri,» Doğal Afetler ve Çevre Dergisi , pp. 368-376, 2019.

[58] A. Kaur ve T. Kang, «Natural disasters and children well-being: A ReviewStudy,» Disaster and Development, cilt 10, no. 2, pp. 65-79, 2021.

[59] D. Thamarapani, «Natural disasters and child health,» Environment and Development Economics., cilt 26, no. 1, pp. 36-44, 2021.

[60] S. Coşkun ve M. D. Ulusoy, «Coşkun, S., & Ulusoy, M. D. (2024). Afetler Karşısında Kırılganlık ve Dirençliliği Temellendirmek: Sermaye Temelli Bütüncül Bir Bilişsel ve Operasyonel Model Önerisi,» Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, no. 14, pp. 97-117, 2024.

[61] E. Samamdipour, H. Seyedin ve H. Ravaghi, «Roles, responsibilities, and strategies for enhancing disaster risk perception: A quantitative study,» Journal of Education and Health Promotion, pp. 1-7, 2019.

[62] R. Yanardağ, F. Toper ve F. Yağar, «6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Merkezli Depremlerin Psiko-Sosyal ve Ekonomik Etkilerinin Keşfedilmesine İlişkin Nitel Bir Çalışma,» Sosyoekonomi, cilt 33, no. 63, pp. 551-573, 2025.